NS-Mat ’36-treinstel 252

1938-2023: 85 jaar geschiedenis van een fenomeen

Op 15 mei 2023 is het vijfentachtig jaar geleden dat de elektrificatie van het Middennet, de spoorlijnen vanuit Utrecht naar Amsterdam, Arnhem, Eindhoven en Gouda-Den Haag/Rotterdam is afgerond. Voor de elektrische exploitatie van de reizigersdienst op deze spoorlijnen bestelt de NS bij Werkspoor in Utrecht, Allan in Rotterdam en Beijnes in Haarlem negentig treinstellen: drieënvijftig tweewagentreinstellen en zevenendertig  driewagentreinstellen. Deze worden in recordtempo, binnen twee jaar, gebouwd en zijn allemaal afgeleverd op het moment dat het nieuwe spoorboekje op 15 mei 1938 van kracht wordt. Van deze negentig treinstellen is één tweewagentreinstel, de 252, bewaard gebleven. Deze 252 is in 1942 van een middenrijtuig voorzien en omgenummerd in 418. In 1966 bij de aflevering van de eerste series Plan V-treinstellen dreigt een nummerdoublure te ontstaan; de 418 krijgt daarom het nummer 440. Als 440 rijdt het treinstel op 30 september 1968 de laatste rit in de reizigersdienst op de Hofpleinlijn. Een eerder idee van NS om de 440 daarna als proeftreinstel met thyristorbesturing uit te rusten gaat niet door en sloop dreigt. Dankzij een aantal Mat ’36-liefhebbers is de 252 uiteindelijk toch bewaard gebleven en wordt het in de collectie van de mede daartoe opgerichte STIBANS opgenomen. Vanaf dat moment leidt de 440 een zwervend bestaan en verblijft, noodgedwongen, op verschillende spoorlocaties in Nederland. In 2009 draagt de STIBANS het treinstel in eigendom over aan het Spoorwegmuseum in Utrecht. In dit 144 bladzijden tellend boek leest en ziet u de geschiedenis van de 252 vanaf de bouw in 1937 tot begin 2023.

De verschijning is 25 mei aanstaande gepland bij de opening van de tentoonstelling Onder Hoogspanning in Het Spoorwegmuseum.